ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΧΕΙΡΟΤΕΧΝΙΑΣ
 

Δερματοτεχνία

Το δέρμα είναι ένα από τα πιο παλιά υλικά που χρησιμοποίησε ο άνθρωπος. Ανατρέχοντας στην ιστορία, βλέπουμε ότι η χρήση του δέρματος από τον άνθρωπο περνά από όλους τους πολιτισμούς, και αναπτύσσεται ανεξάρτητα, σύμφωνα πάντα με τις ανθρώπινες ανάγκες. Από τη Νεολιθική Εποχή ο άνθρωπος χρησιμοποιεί το δέρμα του ζώου για σκοπούς ένδυσης, για να προστατέψει τον εαυτό του από τις καιρικές αλλαγές. Μέσα από την μελέτη της ιστορίας της εποχής των σπηλαίων, από παραστάσεις σε σπηλιές βλέπουμε τον άνθρωπο ντυμένο με δέρματα ζώου.
Mέχρι το τέλος του 20ου αιώνα η βυρσοδεψία ήταν μια από τις κυριότερες βιοτεχνίες στην Κύπρο. Στα Κυπριακά βυρσοδεψεία, τα γνωστά «γναφκειά», γινόταν επεξεργασία μεγάλων ποσοτήτων ακατέργαστου δέρματος. Η τέχνη ήταν δύσκολη και οι τότε τεχνίτες κρατούσαν μυστική την τεχνική επεξεργασίας των δερμάτων. Τα δέρματα την εποχή εκείνη ήταν από τα καλύτερα όσον αφορά την ποιότητα, σε σχέση με άλλα της περιοχής. Ήταν μαλακότερα με λαμπρότερο χρώμα και καλύτερα κατεργασμένα. Ο παραδοσιακός αυτός τρόπος επεξεργασίας τους διατηρήθηκε μέχρι τις τελευταίες δεκαετίες του 20ου αιώνα στις κοινότητες Πεδουλά, Γυαλιάς, Ψημολόφου και Αραδίππου.
Στην Κύπρο το πιο διαδεδομένο είδος από δέρμα ήταν η «βούρκα», το ποιμενό σακίδιο που γινόταν από «τομάρι» κατσίκας και το χρησιμοποιούσαν για τη μεταφορά της τροφής στους αγρούς. Η κατασκευή της συνεχίστηκε και συνεχίζεται μέχρι και σήμερα από τους λιγοστούς τεχνίτες που έχουν απομείνει στο νησί.
Από δέρμα κατσίκας ήταν κατασκευασμένες και οι ψηλές ανδρικές μπότες, οι «τσαγγαροποδίνες» με τα χοντρά καρφιά, τις «ρίζες», που έφτιαχναν οι σιδηρουργοί.
Οι επίσημες κυριακάτικες και κάπως μεταγενέστερες ποδίνες ήταν οι «βράντζιτζες» (φράγκικες) ή «σκαρπαρίσιμες».Παλιότερα φορούσαν και οι γυναίκες τις ίδιες, πιο κοντές όμως από εκείνες των αντρών.
Άλλα αντικείμενα τα οποία γίνονταν από δέρμα ήταν τα πορτοφόλια ή«τσεγκιά» τα οποία αντικατέστησαν τα ρούχενα πουγγιά. Τα έφτιαχναν από δέρμα τράγου και όχι από δέρμα κατσίκας για να μη μαζεύει με τον ιδρώτα.
Με δέρμα διακοσμούσαν και άλλα αντικείμενα όπως τα «δρεπάνια»,που χρησιμοποιούσαν για το θερισμό και τα «φασούλια» τα μικρότερα που τα χρησιμοποιούσαν για τον ίδιο σκοπό οι γυναίκες. Τα αντικείμενα αυτά είχαν ξύλινες λαβές που ήταν διακοσμημένες στην άκρη με λουριά από δέρμα και καμπανάκια.
Πιο μεγάλα «τομάρια» δέρματα χρησιμοποιούνταν για την κατασκευή ασκιών που χρησίμευαν για τη μεταφορά του κρασιού.
Μερικά από τα κόσκινα επίσης είχαν δερμάτινη βάση. Οι «ταμπουτσιές», με τις ζωγραφισμένες λαϊκές παραστάσεις αποτελούσαν και μουσικό όργανο στις γαμήλιες εκδηλώσεις.
Το «σικλί» ή «κάδος» που χρησιμοποιόταν για να βγάζουν το νερό από το πηγάδι ήταν επίσης καμωμένο από δέρμα κατσίκας.
Με τη γρήγορη ανάπτυξη της βιομηχανίας άρχισαν να κατακλύζουν την αγορά βιομηχανοποιημένα προϊόντα από εισαγόμενο δέρμα και πλαστικό.
Σήμερα, η Υπηρεσία Κυπριακής Χειροτεχνίας του Υπουργείου Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού ανέλαβε την ευθύνη της αναβίωσης, διαφύλαξης και συνέχισης της παραδοσιακής δερματοτεχνίας. Στα εργαστήρια της Υπηρεσίας δημιουργούνται δερμάτινα προϊόντα βασισμένα στα παραδοσιακά με σύγχρονα και παραδοσιακά υλικά. Χρησιμοποιείται δέρμα σε συνδυασμό με χειροποίητα κυπριακά υφαντά όπως παραδοσιακές κουρελούδες καθώς επίσης και σταυροβελονιές και παραλλαγές των λευκαρίτικων κεντημάτων. Με αυτά φτιάχνονται ωραία και λειτουργικά αντικείμενα, ενώ παράλληλα, διαφυλάσσεται και συνεχίζεται η παράδοση του τόπου μας.




  • Ενημερωτικό Έντυπο - Η Δερματοτεχνία στην Κύπρο



  • Back To Top